زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

ابوعبدالله محمد بن احمد خوارزمی





ابوعبدالله محمد بن احمد بن یوسف خوارَزْمی (متوفای ۳۸۷ق)، از دانشمندان و نویسندگان برجسته قرن چهارم قمری که شهرتش به‌دلیل تالیف دایرة‌المعارفی با عنوان مفاتیح العلوم بوده است. او سرانجام به سال ۳۸۷ق درگذشت.


۱ - معرفی اجمالی



محمد بن احمد بن یوسف بلخی خوارزمی، نویسنده و محقق برجسته‌ای که هنگام حکومت سامانیان، در نیشابور می‌زیست و به وزیر نوح سامانی، ابوالحسن عتبی، پیوست و کتاب مفاتیح العلوم را برای او نوشت. این کتاب، به دو بخش تقسیم می شود: بخش اول، مشتمل بر علوم دینی، لغت و تاریخ، و بخش دوم، دربردارنده فلسفه، منطق، حساب، هندسه، نجوم، موسیقی، مکانیک و شیمی است.
هدف او از نگارش آن کتاب این بود که کتابی به ترتیب الفبا برای حکومت سامانیان فراهم کند که حاوی اصطلاحات مورد استفاده در علوم گوناگون، مانند: فقه، حدیث، ادب، لغت، عروض، تاریخ، فلسفه، منطق و... باشد.
مقریزی درباره این کتاب چنین گفته است: «مفاتیح العلوم، کتابی است گران‌سنگ و می توان گفت نخستین تألیفی است که عرب، آن را به روش دائرةالمعارف فراهم آورده است.»
[۲] شاخت، یوزف، تراث الاسلام، ج۳، ص۱۹۱.
[۳] کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانوویچ، تاریخ الادب الجغرافی، ج۱، ص۲۳۴.


۲ - پانویس


 
۱. مقریزی، احمد بن علی، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والاثار، ج۲، ص۱۷.    
۲. شاخت، یوزف، تراث الاسلام، ج۳، ص۱۹۱.
۳. کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانوویچ، تاریخ الادب الجغرافی، ج۱، ص۲۳۴.
۴. زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۵، ص۳۱۲.    


۳ - منبع


عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۴۰.





آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.